پایش برخط تردد ناوگان دیزلی برای جلوگیری از انحراف سوخت

جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در یک‌گفت‌ و گوی تلویزیونی اظهار داشت: مصرف بنزین در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۳۷.۷ میلیارد لیتر بود، ۱۴۰۱ این عدد به ۳۸.۳ میلیارد لیتر و در ۱۴۰۲ به ۴۲.۳ میلیارد لیتر رسید و برای امسال پیش‌بینی ما حدود ۴۶ میلیارد لیتر است.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه تعداد ناوگان حمل‌ونقل کشور در حوزه سواری سبک بخش بنزینی و دیزلی حدود ۳۱ میلیون دستگاه است، گفت: این آمار نشان می‌دهد که خودرو‌ها فرسوده هستند و نیاز به نوسازی ناوگان وجود دارد و باید اسقاط خودرو‌ها همان طور که در سال ۸۶ انجام شد، دوباره انجام شود.

وی ادامه داد: مصرف بنزین اکنون در بسیاری کشور‌ها در خودرو‌ها به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش ۴ لیتر است، اما در ایران این رقم به ۱۴ تا ۱۵ لیتر هم می‌رسد و هر سال یک میلیون خودروی جدید به ناوگان حمل ونقل کشور اضافه می‌شود و خودرویی هم از چرخه خارج نمی‌کنیم.  

سالاری در خصوص لزوم متنوع‌سازی سبد سوخت حمل‌ونقل کشور گفت: در کنار  اسقاط خودرو باید سبد سوخت را هم توسعه دهیم؛ نباید همیشه توجه به بنزین و خودرو‌های بنزینی باشد، بالأخره تکلیف قانون است، امسال در قانون بودجه آمده، بحث خودرو‌های هیبریدی، پایه برقی، حوزه CNG که یک زمانی توجه کردیم و نزدیک به چهار میلیون دستگاه به ناوگان اضافه شد؛ اینها کمک کرد.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه شکاف قیمتی در بخش سوخت در داخل کشور با کشور‌های همجوار بسیار بالاست، گفت: ما گازوئیل را لیتری ۳۰۰ تومان عرضه می‌کنیم، این شکاف قیمتی، خودش زمینه‌ای برای قاچاق است؛ بنابراین در بخش حمل و نقل، باوجود اینکه تکلیفی از قانون ۹۳ و ۹۷ بوده، سامانه سپه‌تن و سیپاد، اجرا نشده بود، ما اکنون سامانه پیمایش برخط را اجرا کردیم و خودمان آمدیم طرح مپینگ را گذاشتیم، براین اساس که از ماه آینده هم در حوزه خودرو‌های سنگین اجرا می‌کنیم، در عمل خودرویی که فعالیت دارد، عملکرد دارد، بتواند سهمیه سوخت خود را دریافت کند و امیدواریم با همین اقدام‌ها هم بتوانیم بخشی از حوزه مدیریت مصرف را انجام دهیم.  

وی افزود: روزانه حدود ۲۲۰ میلیون لیتر مصرف فرآورده در بخش حمل و نقل است؛ یک بخش در حوزه صنعت است که ۱۶ دستگاه متولی هستند و ما آن جا پایش می‌کنیم، انحراف دستگاه متولی را تعیین‌تکلیف می‌کنیم، بخشی از آن را هم به تولید ربط می‌دهیم، یعنی کسی که پروانه بهره‌برداری دارد، اما عملکرد ندارد، عملاً باید متناسب با تولید، سوخت دریافت کند، حالا در حوزه صنعت یا بخش‌های دیگر است، همه این بخش‌ها را در این ساماندهی که انجام می‌شود و یک کاهش مصرف هم در این بخش عملاً اتفاق افتاده که در این حوزه‌ها انجام می‌دهیم.

سالاری خاطرنشان کرد: روزانه نزدیک به ۴۴ تا ۴۵ میلیون لیتر سوخت در نیروگاه‌ها به صورت میانگین مصرف می‌شود که این عدد قابل توجهی است؛ به نیروگاه‌ها در حوزه بازده توجه کردیم که این مسئله تکلیفی در برنامه ششم بوده و به تناسب باید به بازده نیروگاه افزوده شود.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا اکنون ظرفیتی برای صادرات سوخت مایع داریم؟ ، گفت: بی‌شک با این شرایط و این روندی که در مصرف کشور است، لجستیک مجموعه هم جواب نمی‌دهد که صادرات داشته باشیم؛ چرا که باید از جنوب کشور حجم زیادی سوخت را به مرکز کشور منتقل کنیم، زیرا قطب تولید به‌طور عمده در جنوب است، قطب‌های مصرف ما از مرکز به شمال تهران را ببینید؛  روزانه حدود ۲۰ تا ۲۱ میلیون لیتر تنها مصرف بنزین تهران است، اما مگر ناوگان تهران چه تعداد است؟ این نشان می‌دهد که ما در حوزه مدیریت مصرف؛ بدمصرفی داریم و درست عمل نمی‌کنیم. در همین تهران، همین ترافیک‌ها را ببینید. حجم مصرف قابل توجه است و در این ایام هم یک مقدار رشد مصرف اضافه شد.

وی افزود: ما باید از چند مرکز سوخت را به تهران بیاوریم و ذخیره کنیم که بتوانیم روزانه این ۳۴۰ تا ۳۵۰ جایگاه را تأمین کنیم؛ آن هم فقط در بخش حمل و نقل، حالا بخش‌های سنگین، صنعت، نیروگاهی و … در کنار این قضیه است. به همین دلیل نیاز است که به حوزه مدیریت مصرف، توجه ویژه‌ای شود.

معاون وزیر نفت تصریح کرد: باید خودروی فرسوده را از مدار خارج کنیم که بتوانیم بخشی از این سوخت کشور را ببریم در چرخه و در زنجیره تولید، در تأمین خوراک صنایع و پتروشیمی‌ها تا برای کشور ارزش افزوده ایجاد شود.  

سالاری در خصوص افزایش کمی و کیفی تولیدات پالایشگاهی کشور گفت: در ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ روزانه ۲۱۰ هزار بشکه به ظرفیت پالایشگاه آبادان در روز ملی شدن صنعت نفت افزوده شد؛ در پالایشگاه اصفهان به همین ترتیب؛ ما نزدیک به ۱۸ میلیون لیتر به منابع یورو برای کشور اضافه کردیم.

وی افزود: طرح‌های توسعه‌ای پالایشگاه شیراز هم تکمیل شده و آماده بهره‌برداری است؛ واحد‌های دوم آبادان نیز تکمیل شده و به بهره‌برداری رسیده است و یکی از مسائلی که به آن توجه نشده بود، بخش نفت‌کوره بود؛ که ظرفیت نفت کوره پالایشگاه‌ها باید کیفی‌سازی شود، ما برای این موضوع، از دانش فنی داخلی استفاده کردیم.

معاون وزیر نفت خاطرنشان کرد: یک تکلیفی در قانون گذاشتیم، بند «ر» بود که در برنامه هفتم هم دوباره تکلیف شد که همه شرکت‌ها موظف هستند ۴۰ درصد سود پالایشی خود را  در پروژه‌ها هزینه کنند و این سرمایه برای اجرای پروژه‌هاست.

وی ادامه داد: همه این موارد یک طرح جامع دارند و این طرح جامع در حال پایش است و آغاز آن از سال ۱۴۰۲ اتفاق افتاد، بعضی‌ها پیشرفت‌های ۵۰ تا ۵۵ درصدی دارند، بعضی‌ها در مرحله آغاز عملیات هستند، چون اینها دانش فنی بومی استفاده کردند و مراحل آزمایشگاهش باید انجام می‌شد، امیدواریم تدریجی و سال به سال، یعنی در سال آینده یک بخش انجام شود.

سالاری با بیان اینکه برای نخستین بار بود که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در حوزه فراسرزمینی ورود کرد، گفت: شرکت‌های فناور ما به ونزوئلا رفتند و آن قطعات را از نزدیک دیدند، تجهیزاتی که حتی فاقد نقشه بودند، نقشه آن را تعیین کردند و براساس آن ساخت انجام شد و نتیجه آن هم این بود که حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار قلم کالا را منتقل کردیم، در شرایط خاص، یک فاصله‌ای سه چهار ماهه روی دریا، بخواهد این تجهیز برود آنجا، منتقل شود، اما بحمدالله هم لطف خدا بود، حمایتی که رئیس جمهوری شهید داشتند بر این قضیه و توجهی که در حوزه دیپلماسی بود، گام نخست انجام شد و این کار محقق شد. ما حتی کاتالیست را به ونزوئلا منتقل کردیم، یعنی زمانی که بنزین صادر شده بود، ما کاتالیست را آنجا بردیم و تبدیل به بنزین شد و توانستیم بنزین را تولید کنیم.

وی افزود: در حوزه پالایشگاهی نزدیک به ۹۰ درصد کاتالیست‌ها را در داخل کشور تولید می‌کنیم، در شازند تجهیز شد، واحد‌های شکست مولکولی تأمین شدند، کاتالیست داخلی استفاده کردیم.

معاون وزیر نفت خاطرنشان کرد: برنامه این است که بتوانیم به صورت مشترک با یک شرکت دانش‌بنیان داخلی، بعضی از کاتالیست‌های پایه‌ای را داخل کشور بسازیم که همین دو هفته پیش توافق و قرارداد آن مبادله شد و در همین بخش هم یک بخشی از کاتالیست‌ها در حوزه پتروشیمی‌ها به روسیه صادر شد و زمینه خوبی برای صادرات خدمات است.

وی ادامه داد: در همین راستا ما دو مجموعه دیگر را هم در برنامه داشتیم، یعنی تیم کارشناسی رفته و پالایشگاه‌های دیگر را بررسی کرده است و آنها هم زمینه‌اش را برای امضای قرارداد و صدور خدمات فنی و مهندسی آماده کردند که بتوانیم در آن بخش هم کار را دنبال کنیم.

سالاری با بیان اینکه یکی از تکالیفی که در برنامه هفتم هم آمده این است که ما برویم در قطب مصرف بتوانیم کار فناور آن را انجام دهیم، گفت: یعنی به جای اینکه نفت خام را بفروشید، نفت خام را با مشارکت در پالایشگاه برون‌مرزی ببرید و تبدیل به فرآورده کنید و آن فرآورده را در بازار آنجا مصرف کنید و توسعه دهید؛ این می‌شود که ما سبد فروش‌مان را برای یک وابستگی خاص، توسعه می‌دهیم.

وی افزود: نکته بعدی اینکه ما نفت خام را خودمان اینجا فرآوری می‌کنیم با این هدف که ما کار تعمیرات و بازسازی و احداث را در برنامه داریم که بتوانیم نفت خام کشور آنجا تصفیه شود. ضمن اینکه در این فرایند بازسازی هم از ظرفیت پیمانکاران داخلی، از سازندگان داخلی و تجهیزات داخلی آنجا استفاده شود. این بوده است که به‌عنوان نمونه آنجا شکل گرفت که استقبال خوبی شد، موارد دیگری هم وجود دارد که در برنامه است که ما بتوانیم کالا و تجهیزات را به‌طور عمده ببریم و این کالا بتواند برند جهانی پیدا کند؛ یکی از روش‌هایی که ما می‌توانیم همین تشکیل و زنجیره تولید و برندسازی و بومی‌سازی را در داخل کشور انجام دهیم.

سالاری در خصوص توسعه پالایشگاه‌ها بر مبنای پتروپالایشگاه‌ها گفت: این موضوع هم در قانون با توجه به تمرکز بر حوزه‌های مشارکت در پالایشگاه‌های برون‌مرزی به لحاظ فرآوری نفت خام آمده است؛ در حوزه داخل کشور هم ما پالایشگاه موجود را تبدیل به پتروپالایشگاه می‌کنیم که در حال اجراست.

وی ادامه داد: برای نمونه پالایشگاه تازه احداث ازجمله پالایشگاه شهید سلیمانی در بندرعباس، یک طرح ۳۰۰ هزار بشکه‌ای است که همه اقدام‌های آن انجام شده و پالایشگاهی است که باید از طریق بخش خصوصی تکمیل شود، با ۱۰ درصد مشارکتی که داشتیم، زمین آن آماده شده است، طراحی بنیادی آن انجام شده، بحث‌های مجوز‌های پدافندی آن گرفته شده است. امیدواریم فرایند عملیات اجرایی آن به‌زودی آغاز شود.

سالاری با بیان اینکه هماهنگی‌هایی با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در زمینه شناسایی و جلوگیری از قاچاق سوخت انجام شده و مصوبه‌هایی نیز که در این بخش داده شده است، گفت: ما در همه حوزه‌ها سیاست‌ها و برنامه‌ریزی انجام دادیم؛ یک بخش، حمل و نقل بوده است که سامانه برخط می‌خواهد اجرا شود که پایش در مسیر انجام می‌شود. یعنی یک خودرویی با بارنامه‌های جعلی حذف می‌شود، یعنی بارنامه‌ها برخط می‌شوند. خودرویی که از تهران به مقصد بندرعباس می‌رود، تنها در این مسیر می‌تواند سوخت‌گیری کند. اگر این خودرو در مسیر دیگر بود، با کارت سوخت‌اش امکان سوخت گیری ندارد. پس با این امکان جانمایی مجاری عرصه که در نقشه جامع کشور شکل گرفته و آن مبادی که در نقل و انتقال آن مسیرهاست. این طرح اکنون به‌صورت آزمایشی اجرا شده و در ماه آینده به صورت عملیاتی انجام می‌شود.

وی افزود: پیش‌بینی ما این است که نزدیک به ۵ میلیون لیتر مصرف را کاهش می‌دهد؛ از سویی به دلیل اینکه سیاست دولت بر این بوده که ما سیاست‌های غیرقیمتی بگذاریم. در بخش درون‌شهری هم اقدام‌هایی با مجموعه وزارت کشور انجام می‌شود که بتوانیم حوزه حمل و نقل درون شهری را ساماندهی و مدیریت کنیم، یک غربالگری در حوزه کارت‌ها انجام شود و فعالیت‌ها در این بخش مدیریت شود.

معاون وزیر نفت با بیان اینکه سامانه سپهتن دستگاه‌های متولی داشت و اجرای آن زمانبر شده بود، گفت: ما به عنوان متولی سوخت کشور دغدغه داشتیم، بنابراین رأساً خودمان وارد عمل شدیم و بستر آن سامانه برخط را به موازات سپهتن آماده کردیم.  

وی ادامه داد: در مبدأ و مقصد باید پیمایش انجام شود؛ این کار واقعاً بزرگی بوده است، برای آن هم از ظرفیت‌های دانش‌بنیانی در داخل کشور و همکاران خود من در بخش آی تی استفاده و این کار را عملیاتی کردیم. روی بخشی از ناوگان خودمان که حوزه جابه‌جایی سوخت را انجام می‌دادند، انجام دادیم و جواب گرفتیم. الان هم خیلی از مجموعه‌ها که کارت می‌زنند، تنها به آنها هشدار می‌دهد که شما در مسیر نیستید و سوخت‌گیری شما در مسیر انجام نمی‌شود، فعلاً هشدار می‌دهد، پس از آن هشدار امکان سوخت‌گیری را فراهم نمی‌کنیم.  

سالاری در پاسخ به اینکه پایش برخط تردد‌های ناوگان سنگین از چه زمانی اجرایی می‌شود؟ ، گفت: از ماه آینده برنامه‌ریزی شده است که به تدریج انجام شود، زیرا ۱۳ کلاس خودرو داریم، خودرو‌هایی با توناژ متفاوت که ان‌شاالله بتوانیم همه اینها را تا پایان ماه  عملیاتی کنیم.