نیما یوشیج ساختار پولادین شعر فارسی را درهم شکست

۰۹:۲۵ – ۲۱ آبان ۱۴۰۳

سید حسن نورانی مکرم دوست، شاعر در برنامه «گفت‌وگوی فرهنگی» رادیو گفتگو مروری بر زندگی نیما یوشیج، پدر شعر نو فارسی انداخت و گفت: پیکره پولادین ادب فارسی در حوزه شعر را می‌توان به قبل و بعد نیما یوشیج تقسیم کرد. چنانچه در دوره‌های قبل از آغاز شعر فارسی، رنگ‌وبوی قالب‌ها تغییر کرده است. قصیده شکل مدحی خود را به غزل داد. وقتی شعر از انحصار دربار خارج شد و وارد جهان عوام شد، مجالی برای تبدیل شدن به غزل را پیدا کرد و عواطف شخصی و احساسات و افکار را بروز داد. شعر تا حدودی عام‌تر شد و فضای شعر برای عامه مردم قابل شنیدن و زیباتر شد. اینجا بود که اوج زبان فارسی را در غزل‌ها می‌بینیم. 

این شاعر ادامه داد: بعد از حافظ و قبل از آن سعدی و مولوی همواره شاعران خوبی داشتیم، ولی به تراز حافظ و سعدی و مولوی نمی‌رسند. تا اینکه در دوره صفویه شعر همچنان دست‌وپا زد و سبک هندی شکل گرفت. باز سبک هندی حال و هوایی را در شعر فارسی ایجاد کرد؛ زبان رمزگونه شد، پیچیدگی کلامی و فهمی آن زیاد شد، تا زمانی که به دوره قاجاریه رسیدیم. در این دوره با نهضت بازگشت ادبی مواجه شدیم؛ این نهضت می‌خواست شعر را به دوره قرن هفتم و هشتم خود که دوره اوج بود برگرداند، اما این توان را نداشت. کمااینکه اگر این توان را داشت و شاعرانی هم تراز حافظ پیدا می‌شد، باز این اشعار طعمی نداشت؛ چون ۶۰۰ سال پیش این شعر‌ها گفته شده بود. 

وی افزود: در حالی نیما یوشیج به اشعار نیمایی خود مشهور است، که حدود ۶۰۰ رباعی و کلی قصیده و غزل و مثنوی دارد. اما او برای ورود به سبک جدید این جسارت را از خود نشان داد. ما خواهیم دید که نه‌تنها نیما حال و هوای شعر را تغییر داد، بلکه به قول حمیدی شیرازی شاعر، ساختار پولادین شعر فارسی را درهم شکست. کسی که بتواند ساختار پولادین زبان را بشکند، از اهمیت بالایی برخوردار است.