میانگین فضای آموزشی کشور ۳ متر زیر استاندارد
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه تلویزیونی صف اول با حضور آقای علیرضا کاظمی وزیر آموزش و پرورش به بررسی موضوع برنامه‌ها و اقدامات پیش روی وزارت آموزش و پرورش پرداخت.
سوال: در ابتدا باید به جنابعالی و همکارانتان یک خدا قوت ویژه بگوییم آغاز کار حضرتعالی همزمان شد با آغاز سال تحصیلی، همه چیز برقرار است؟ بچه‌ها همه جاگیر شدند؟
کاظمی: در آستانه گذار دولت و شکل‌گیری دولت چهاردهم ما مواجه شدیم با بزرگترین طرح آموزش و پرورش که شروع سال تحصیلی و آغاز حرکت آموزش و پرورش با مهر شروع می‌شود و یکی از سخت‌ترین کار‌های مدیریتی آموزش و پرورش است که حداقل باید یک سال تلاش کنیم تا بیش از ۱۴، ۱۵ طرح در اول مهر به نتیجه برسد تا سال شروع شود اگر من بخواهم فقط یک نمونه را عرض کنم ما از ۱۵ شهریور امسال چاپ کتاب‌های درسی مهر ۱۴۰۴ را آغاز کردیم و الان بخش اعظمی از این کتاب‌ها در حال چاپ است.
سوال: خود شما که بچه مدرسه‌ای ندارید؟
کاظمی: نه
سوال: نوه چطور؟
کاظمی: نوه دارم ولی نوه‌ای که به مدرسه برود ندارم.
سوال: این ذوقی که داشتید در زمان پخش گزارش وقتی بچه‌ها را می‌دیدید فکر می‌کردم که نوه مدرسه‌ای داشته باشید.
کاظمی: نه خیلی انسان خوشحال می‌شود و لذت می‌برد از فضای پرشور و با نشاطی که به ویژه در مدارس ابتدایی دیده می‌شود کودکان معصومی که با آن فطرت پاکشان در آن فضای تعلیم و تربیت قرار می‌گیرند حس متفاوتی در انسان ایجاد می‌شود، مدرسه و کلاس بهترین محیط تربیتی است.
سوال: یاد مدرسه خودتان افتادید روز‌های اول که می‌رفتید؟
کاظمی: بله قطعاً وقتی آدم وارد کلاس می‌شود یاد روز‌های اول مدرسه و کلاس و درس می‌افتد طبیعتاً همه اینطور هستند حالا ما که یک مقدار ارتباط بیشتری داریم طبیعتاً بیشتر است.
سوال: به نکته‌ای اشاره کردید وقتی با هم گزارش را می‌دیدیم، شغل آینده و آرزوی بچه‌ها، تعداد دکتر‌ها و پلیس‌ها بیشتر بود یکی از بچه‌ها فقط گفت که آرزویش این است که معلم شود. در این مسیر آموزش و پرورش حرکت می‌کند برای اینکه هدایت شغلی را از این سنین برای بچه‌ها داشته باشد؟
کاظمی: بله یکی از مهم‌ترین وظایف ما هدایت شغلی و تعیین مسیر تحصیلی و مسیر شغلی است، از دوران ابتدایی به صورت رسمی این را نداریم البته ما طرحی را به نام طرح شهاب در مدارس ابتدایی داریم که برای شناسایی و هدایت استعداد‌های برتر است و به نوعی به این هم گره می‌خورد ولی عملاً هدایت تحصیلی در دوره‌های هفتم و هشتم و نهم آغاز می‌شود و مسیر هدایت تحصیلی و شغلی به متوسطه دوم منتهی می‌شود.
سوال: بپردازیم به آنچه در دستور کار جنابعالی و همکارانتان بود در ابتدای فعالیتتان در وزارت آموزش و پرورش برای بازگشایی مدارس.
کاظمی: این نکته را بگویم که بازگشایی مدارس سخت‌ترین طرح در نظام تعلیم و تربیت است و همیشه ما می‌گوییم این قدر کار سخت است که معیار مدیریت یک مدیر در آموزش و پرورش است، به محض اینکه دولت شکل گرفت و ما به عنوان وزیر به مجلس معرفی شدیم بازگشایی مدارس را جزو اولویت‌های کوتاه مدت خودمان قرار دادیم و تمام تمرکز خودمان را گذاشتیم بر بازگشایی مدارس
ما در شرایطی به آغاز سال تحصیلی نزدیک می‌شدیم که حدود ۱۷۶ هزار معلم کم داشتیم و میدانید در آموزش و پرورش ما طرحهای مختلفی داریم که بخشی از طرحها را همه می‌بینند مثل کتاب را که همه می‌بینند، فضا را همه می‌بینند، کمبود معلم و معلم در کلاس را هم همه می‌بینند لذا اینها را باید ویژه دید و به فوریت به آنها پرداخت.
ما از بین ۱۳، ۱۴ طرحی که داشتیم این سه تا را باز بیشتر تمرکز کردیم و میدانید اگر مهر را آغاز کنیم و یک کلاس ۲۰،۳۰ نفره دانش آموز، معلم نداشته باشد خودش یک فاجعه است
ولی الحمدلله به برکت و لطف و عنایت خداوند منان و تلاش همکارانمان در سراسر کشور و همتی که خود معلمان گذاشتند روی این قضیه این کلاس‌ها را با عناوین مختلف توانستیم پر کنیم،
البته آموزش و پرورش با تلاش‌هایی که دوستانمان در دوره قبل هم انجام داده بودند جناب آقای دکتر صحرایی و همکارانشان زمینه جذب نزدیک به ۶۰ هزار معلم و استخدام ۱۰۰ هزار معلم را در رشته‌ها و مقاطع مختلف مهیا کرده بودند که این امر باعث شده بود یک مقدار فضای بهتری برای آغاز سال تحصیلی داشته باشیم و الحمدلله سال تحصیلی را آغاز کردیم با کمترین دغدغه و کمترین مشکل در این دو، سه حوزه اصلی که خدمت شما گفتم.
یکی از حوزه ها کتاب بود که میدانید در حوزه کتاب رسانی حجم کتابی که تولید می‌شود ۱۵۶ میلیون جلد کتاب ما باید تولید و چاپ کنیم در ۹۶۵ عنوان کتاب درسی، یک حجم با این وسعت تازه این تولید که می‌شود هیچ باید ثبت نام شود و در یک شبکه بزرگی تا روستا‌های دوردست توزیع هم بشود خوب این کار بسیار سنگینی است که دوستان ما در سازمان پژوهش این کار را انجام دادند.
سوال: این قضیه به پایان رسید؟
کاظمی: بله به بهترین شکل ممکن الحمدلله انجام دادند، اگر معدود دانش آموزی به دلیل جابه جایی و نقل و انتقالی که داشته احتمالاً کتاب به دستش نرسیده ما باز هم در خدمت عزیزان هستیم هم به صورت تک و هم به صورت دوره‌ای زمینه را برای این که باز هم کتاب در اختیار عزیزان قرار بدهیم وجود دارد.
یک موضوع مهم ثبت نام دانش آموزان است میدانید همه خانواده‌ها دغدغه دارند که اول مهر دانش آموزشان را ثبت نام کنند و الحمدلله امسال بالاترین پوشش تحصیلی و ثبت نام را در سطح کشور داشتیم.
سوال: امسال چه تعداد دانش آموز به مدرسه رفتند؟
کاظمی: الان حدود ۱۶ میلیون و ۳۰۰ هزار دانش آموز الان ثبت نام کردند کلاس‌بندی شدند و مشغول آموزش هستند.
ما در کنار این کاری که انجام دادیم همین فضای حقیقی نظام تعلیم و تربیت را به فضای مجازی هم منتقل کردیم یعنی الان در شبکه شاد یا بهتر است بگوییم در مدرسه شاد این ۱۶ میلیون دانش آموز ما حضور دارند دسترسی دارند و از این فضا هم به موازات فضای حقیقی استفاده می‌کنند.
این به صورت مکمل است یک شبکه ارتباطی مکمل است برای خانواده‌ها، دانش آموزان و معلمان و مدیران و البته اگر شرایطی هم مثلاً ایجاد شود که نیاز باشد ما از این استفاده کنیم کاملا زیرساختش آماده است و دانش آموزان در فضای شاد هم کلاس بندی شدند و کامل می‌توانند استفاده کنند،
روزانه حدود ۱۵ هزار فیلم در این فضا رد و بدل می‌شود، نزدیک به ۱۰ میلیون کاربر داریم، روزانه ۲۰ دقیقه دانش‌آموزان در این فضا حضور دارند و استفاده می‌کنند از این فضا
فضای بسیار مطلوبی است که مکمل برنامه آموزشی ما در آغاز سال تحصیلی است. یک بخش دیگری هم که خیلی برای ما مهم بود فضا‌های آموزشی است که خوشبختانه با تلاشی که همکاران ما در سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس انجام دادند ما ۱۷۰۰ واحد آموزشی یا طرح آموزشی را آماده بهره‌برداری کردیم که اینها الان مورد استفاده دانش آموزان در سطح کشور قرار گرفته‌اند،
بالغ بر ۸ هزار کلاس درس و بیش از ۳ هزار میلیارد تومان پولی که صرف این طرحها شده و البته برنامه‌های متفاوت دیگری هم که در این حوزه صورت گرفته در حوزه تعمیرات سرویس‌های بهداشتی اقدامات وسیعی بوده که واقعاً جای تشکر از همکاران ما در سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس دارد.
سوال: درباره تعداد معلمان فرمودید که کسری داشتید، الان با جبران کسری چه تعداد معلم از ابتدای سال تحصیلی سر کلاس‌ها حضور پیدا کردند؟
کاظمی: جمع همکاران ما که الان در فضای تعلیم و تربیت چه در محیط اداری، چه در محیط آموزشی دارند کار می‌کنند حدود یک میلیون نفر است.
ما همچنان کسری معلم را داریم، اما این کمبود معلم را با استفاده از حق التدریس، نیرو‌های شاغل، کمک همکاران بازنشسته آموزش و پرورش، نیرو‌های مختلفی که توانستیم استخدام کنیم این فضای خالی را پوشش دادیم و الحمدلله الان می‌توانم بگویم بحران و چالش و کمبود خاصی نداریم، ممکن است جا‌هایی بنا به دلایلی اگر مشکلی باشد آنها را هم مدیریت می‌کنیم.
سوال: آنچه بیان کردید در آغاز بحث و موضوعی که فوریت کاری حضرتعالی و همکارانتان بود در حوزه بازگشایی مدارس قطعاً خانواده‌هایی که بچه مدرسه‌ای دارند همه اینها را به عینه لمس کردند به عنوان یک اتفاق خوب و مثبت،
اما قاعدتاً جنابعالی هم قبول دارید در کنار این اتفاقات ممکن است گلایه‌ها و مشکلاتی باشد از سرویس مدارس، بعضاً ثبت نام نشدن در مدارس دولتی که ممکن است علت‌های مختلفی داشته باشد جنابعالی بهتر مطلع هستید
یا مثلاً در محدوده نبودن ثبت نامشان و محل سکونتشان، موضوع هدایت تحصیلی و مواردی از این دست که شما قطعاً فهرست بلندتری را شاید از این منظر داشته باشید.
برای پاسخ به این گلایه‌ها و رفع این مشکلات چه اقداماتی انجام شده یا در دستور کارتان است؟
کاظمی: این گلایه‌ها را من کاملاً به دیده منت قبول می‌کنم طبیعتاً وقتی شما یک حجم ۱۶ میلیونی دانش آموز دارید با شرایط مختلف، با انتظارات مختلف، با محدودیت‌های مختلف ممکن است یک درصدی از این مشکلات را داشته باشند،
ما در شرایطی سال تحصیلی را آغاز کردیم که تا الان تقریباً ۶۵۰ هزار دانش آموز اتباع را هم در مدارس خودمان جای دادیم در هیچ کشوری در دنیا سابقه ندارد این گونه مواجهه کنیم با دانش آموزان اتباع مثل دانش آموزان ایرانی از تحصیل رایگان، از شرایط مساوی در ادامه تحصیل برخوردار باشند و اینها هم خودشان مشکلات عدیده‌ای دارند، چون میدانید بعضی‌ها کارت اقامتی و هویتی دارند، بعضی‌ها ندارند
ما سعی کردیم مشکلات همه اینها را رسیدگی کنیم و طبیعتاً یکی از مشکلاتی هم که اگر مردم عزیز با آن مواجه بودند ببینید ما یک محدودیت ثبت نام داریم به این شکل است، شما یک مدرسه دارید با یک ظرفیت خاص، یک کلاس هم دارید با یک ظرفیت خاص یعنی بیشتر از آن گاهی نمی‌توانیم ثبت نام کنیم
شما اگر نگاه کنید ساختار شهری ما یک تغییراتی دارد در یک جا‌هایی انبوه سازی شده، جمعیت متراکم شده، اما فضای آموزشی همان فضای قبلی است به عبارت دیگر ساختار شهری ما متناسب با نیاز‌های آموزشی ما توسعه پیدا نکرده یا بگوییم اگر آن فضا‌های مسکونی یا ساختار‌های شهری توسعه پیدا کرده این طرف متاسفانه فضا‌های آموزشی توسعه پیدا نکرده و ما دچار یک تراکم هستیم به همین دلیل هم ما جمعیت کلاس‌ها را یک مقدار افزایش دادیم یعنی چاره‌ای هم نداشتیم
الان تقریباً حدود بیش از ۴۰ هزار کلاس درس ما با یک جمعیت بالای ۳۵ دانش آموز اداره می‌شود، طبیعتاً این روی کیفیت آموزش اثر می‌گذارد ولی ما چاره نداریم به هر حال باید این دانش آموزان را ثبت نام کنیم و به کلاس بیاوریم در کلاس ۳۵ نفر باشد بهتر است از اینکه خارج از مدرسه و کلاس باشند این محدودیت‌ها وجود دارد.
سوال: بعضاً همکاران ما نمونه‌هایی داشتند که در مدارس دولتی دانش آموز به هر دلیلی ثبت نام نشده، چون سال تحصیلی داشته آغاز می‌شده ناچار شدند به اجبار در مدرسه غیرانتفاعی ثبت نام کنند که موضوع شهریه و اینها هم مطرح می‌شود.
کاظمی: بله ما مکلف هستیم هر دانش آموزی که متقاضی ثبت نام در مدرسه دولتی باشد برایش فضا و کلاس ایجاد کنیم هر کس هم مراجعه کند ما ثبت نام می‌کنیم، حتماً برایش فضا پیدا می‌کنیم یا تراکم را بالا می‌بریم یا مدارس را دو شیفت می‌کنیم، محروم نمی‌کنیم،
اما گاهی اوقات خود خانواده‌ها تمایل دارند با توجه به اینکه شرایط یک مدرسه تراکمش بالا می‌رود احتمالاً مثلاً فکر می‌کند در این فضا مثلا شرایط بهتری باشد می‌برند به آن مدرسه و طبیعتاً هزینه‌هایی هم بر خانواده تحمیل می‌شود،
اما در مدارس غیردولتی هم عزیزان ما زحمت می‌کشند و تلاش می‌کنند که یک محیط مناسب کیفی برای دانش آموزان در این بخش هم آماده کنند، ما در آن بخش هم فرایند‌های بسیار خوب نظارتی را دوستانمان طراحی کردند که هم بر شهریه‌ها نظارت خوبی داشته باشیم هم بر ثبت نام دانش آموزان نظارت خوبی داشته باشیم و بتوانیم رضایت خانواده‌ها و اولیای دانش‌آموزان را با توجه به شرایط جلب کنیم.
سوال: درباره فضا‌های آموزشی هم اشاره کردید، اما بالاخره هنوز داریم مدارس کانکسی و خشتی، برنامه شما در این حوزه چیست و چه زمانی می‌توانیم بگوییم پایان مدارس کانکسی و خشتی را خواهیم داشت؟
کاظمی: این نکته‌ای که می‌فرمایید کاملاً درست است ما در چند جا بحران داریم یک جا مدارس کانکسی است البته بحران نیست، شرایط اقلیمی و تعداد دانش آموز شاید اقتضا می‌کند که همان کانکس باشد و سیال بودن جمعیت
یعنی گاهی می‌بینید عشایری که از یک نقطه به نقطه دیگر می‌رود بهترین چیز همان مدرسه کانکسی است که با خودش جابه جا می‌کند و می‌برد،
یک بخش‌هایی هم مدارس سنگی داریم که بنا به آن ساختار جغرافیایی و زیست بوم آنجا این گونه تعبیه شده است که تعدادش تقریباً حدود ۴ هزار کلاس درس سنگی داریم فکر می‌کنم حدود ۱۷۰۰ مدرسه کانکسی داریم و مناطقی هم داریم که آن سرانه فضای آموزشی‌شان زیر ۳ متر است
میدانید استاندارد فضای آموزشی الان حدود ۸ متر و سه دهم است و میانگین کشور الان ۵ و ۳ دهم است و مناطقی از کشور ما سرانه فضای آموزشی‌شان الان زیر ۳ متر است
همین امروز آقای رئیس جمهور آقای دکتر پزشکیان که جا دارد از همین قاب تلویزیون به طور ویژه از ایشان تشکر کنم تقریبا سابقه نداشته حالا خودشان از این طرح جهادی که برای این موضوع در نظر گرفتند رونمایی خواهند کرد،
یک جلسه شاید یک ساعت و نیم اختصاصی با حضور سه چهار نفر کارشناس ویژه همکاران ما در فضای آموزش و پرورش در این خصوص گذاشتیم که طرح ویژه‌ای دارد آماده می‌شود
انشاءالله خود آقای رئیس جمهور طبیعتاً رونمایی خواهند کرد و اعلام خواهند کرد در موضوع مدارس کانکسی و مدارس سنگی که ان‌شالله در روز‌های آینده اعلام خواهد شد.
سوال: در بخش قبل درباره آموزش صحبت کردیم و برنامه‌هایی که در حوزه آموزش جنابعالی و همکارانتان دنبال می‌کنید،
بخش دوم عنوان وزارتخانه‌ای که شما و همکارانتان مسئولیت آن را بر عهده دارید پرورش است قطعاً یکی از موضوعات بسیار مهمی که بعضاً برخی از کارشناسان معتقد هستند که یا کمتر توجه می‌شود یا کمتر دیده می‌شود
شاید بعضاً هم نادیده گرفته می‌شود اگرچه اثرگذاری و ماندگاری آموزش کاملاً بستگی به موضوع پرورش دارد و در حوزه‌های دیگری که این پرورش می‌تواند اثرگذار باشد و طبیعتاً نیازمند حضور همکارانی است که متخصص در این حوزه باشند هم در امور پرورشی و تربیتی و هم فارغ التحصیلان رشته‌های روانشناسی در این زمینه چه برنامه‌هایی در دستور کار است و در حال اجرا است؟
کاظمی: یکی از اشکالات نظام تعلیم و تربیت ما که طبیعتاً همه ما به آن واقف هستیم اشکالات ساختاری داریم به گونه‌ای که ما کاملاً آمدیم نظام آموزشی خودمان را بیشتر با رویکرد علمی آموزشی طراحی کردیم تا رویکرد تقویتی، مجموعه اهداف سند تحول بنیادین این است که ما به این سمت و سو برویم که یک نظام تعلیم و تربیتی داشته باشیم که این دو را و با هم و به صورت تلفیقی با خودش جلو ببرد
در حوزه مسائل آموزشی و علمی ما سیاستی را طراحی کردیم تحت عنوان ارتقای کیفیت آموزشی که یکی از گلایه‌ها و یکی از مشکلاتی هم که مطرح شده همیشه افت سطح علمی و آموزشی آموزش و پرورش است که میانگین معدل شما میدانید یک میانگین معدل مطلوبی نیست و البته با تلاش‌هایی که صورت گرفته این یک مقدار تغییر کرده امیدواریم با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌دهیم این بیشتر تغییر کند
و البته در فضای جدیدی هم که به صورت پیوسته با نظام آموزش عالی و کنکور طراحی شده یک مقدار روی معدل هم تاثیر گذاشته و رشد کرده است، اما مسئله مهمی که ما در کنار موضوعات علمی داریم و تمرکز بر ارتقاء کیفیت آموزشی موضوعات پرورشی و تربیتی است، این حوزه هم یک حوزه مهم است من همیشه می‌گویم آموزش و پرورش دو وظیفه حیاتی و اساسی دارد یکی انتقال ارزش‌ها، باورها، فرهنگ، آداب و رسوم، سنن
به هر حال مسائل اجتماعی به نسل جدید یک کم پرورش انسان‌های اندیشمند عالم و فکوری که نظام جمهوری اسلامی ایران را در رقابت با تمدن جهانی و تمدن‌های جهانی بتوانند بالا ببرند
و به عبارت دیگر جمهوری اسلامی ایران بتواند به قله‌های پیشرفت علمی دسترسی سریع پیدا بکند ما تو هر دو حوزه برنامه‌ریزی‌های خوبی داریم به ویژه در حوزه علمی ما الان چاره‌ای نداریم که بر پرورش نخبگانی حتماً تکیه کنیم
ما پرورش استعداد‌های درخشان را حتماً باید سرمایه‌گذاری ویژه‌ای بکنیم اگر معتقدیم که هستیم این استعداد‌های برتر نعمت‌های بی بدیلی هستند که می‌توانند به عنوان یک شتاب دهنده کشور را به سمت قله‌های پیشرفت نزدیک بکنند.
همین‌طور دانش‌آموزان المپیادی که میدانید دیگر جمهوری اسلامی ایران در سال بیست بیست و چهار با حداقل کسب تقریباً بیست و هفت نشان طلا و نقره و برنز جایگاه سوم را در بین کشور‌های دنیا کسب کرد یعنی از کشور‌های بزرگ و پر مدعای اروپایی و آمریکایی جلو افتاد و این یک افتخار بزرگ بود
ما روی این حوزه کاملاً سرمایه‌گذاری می‌کنیم روی حوزه‌های فرهنگی تربیتی و اجتماعی هم به طور ویژه داریم کار می‌کنیم تا بتوانیم آن ماموریت که نظام به ما محول کرده به ویژه در حوزه به اصطلاح مسائل فرهنگی و تربیتی، ارزش‌های انقلاب، باور‌های دینی، توسعه و ترویج فرهنگ اقامه نماز و البته مسائل قرآنی این وظیفه و دینی را که داریم انشاءالله انجام بدهیم تا بتوانیم دانش‌آموزانی برخوردار از هویت ملی و دینی و انقلابی تحویل جامعه بدهیم.
سوال: به موضوع کتب درسی اشاره کردید در ابتدای صحبتتان که هم زمان کار کتب درسی سال آینده را چاپش را آغاز کردید، اما خوب موضوع و محتوای کتب درسی بعضاً شاید اصلاح محتوا نیاز داشته باشند و همچنین مبحث بسیار مهم کاربردی شدن محتوای کتب درسی همواره طی سالهای اخیر مطرح بوده در این زمینه اولویت‌های کاری جنابعالی و همکارانتان چیست و چقدر توانستید پیشرفت کنید؟
کاظمی: بسیار سؤال خیلی دقیقی به نظر من کردید یکی از مهم‌ترین اشکالات ما به اصطلاح نظام آموزش و پرورش و نظام تعلیم و تربیت همین بخش است به عبارت دیگر برنامه درسی کاربردی اثرگذار حالا این برنامه درسی بخش‌های مختلفی دارد شامل محتوای کتاب‌های درسی است، روش‌های تدریس هست، چیدمان کلاس هست، فرصت تجربه و تمرین هست اینها ناپیوستگی دارد همشون با هم.
ما الان تغییرات توی کتاب‌های درسی به موازات چاپش دارد انجام می‌شود یعنی هر جا نیاز به اصلاح دارد و اضافه شدن دارد و یا تغییرات دارد اینها دارد انجام می‌شود و هم زمان چاپ می‌شود، اما یک بخش مهمش برنامه است ببینید دوستان ما در قبل از ما جناب آقای دکتر صحرایی و همکاران مان کار خوبی انجام دادند نقشه اجرایی سند تحول بنیادین را آماده کردند و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی هم رساندند.
در آن نقشه اجرایی بیست و هفت تا خوشه دیدند و صد و چهل تا طرح، اینها را اولویت بندی هم کردند از مهم‌ترین طرح های اولویت دارش همین برنامه درسی است که ما هم الان این را در اولویت قرار دادیم و بازبینی و باز مهندسی برنامه درسی مدرسه که شامل همه این بخش‌ها است در دستور کار ما قرار دارد و قطعاً جزء مهم‌ترین اولویت‌های ماست که بلافاصله ما بعد از آغاز سال تحصیلی این کار را آغاز کردیم
ما بعد از آغاز سال تحصیلی و بازگشایی یک نقشه راه چهار سالهای برای وزارت آموزش و پرورش طراحی کرده‌ایم که مهمترینش همین اجرایی سازی نقشه راه سند تحول است با اولویت بر بازبینی و بازمهندسی برنامه درسی و معماری نظام تعلیم و تربیت کیفیت بخشی به نظام تعلیم و تربیت بحث توسعه عدالت آموزشی
یکی از کار‌های زیبایی که ما دیروز انجام دادیم احتمالاً صدا سیما حتما پخش کرده و یا پخش می‌کند که در مدرسه ماندگار البرز دیروز افتتاح شد پویش جهاد علمی بود
میدانید مدرسه ماندگار البرز یک مدرسه منحصر به فرد است با قدمت بیش از صد و پنجاه سال تولید علم و دانش و تجربه و پرورش شخصیت‌های علمی بزرگی در سطح کشور اینها آمدند یک کار بسیار جالبی در سطح کشور انجام داده‌اند
خب اینجا شش تا استودیوی خیلی خوب تهیه کردند درس‌ها را با بالاترین کیفیت و با بهترین اساتید دارند ارائه می‌دهند و به صورت زنده دارند برای دانش‌آموزان مناطق محروم پخش می‌کنند که هم دانش‌آموزان می‌توانند به صورت آنلاین هم به صورت آف‌لاین از این برنامه استفاده کنند
اگر اشتباه نکنم شاید مثلاً بیش از ده احتمالاً مثلاً پنجاه شصت هزار دانش‌آموز مناطق محروم دارند از این پویش جهاد علمی دارند استفاده می‌کنند این یه کار مثلاً توسعه در حوزه عدالت آموزشی است که ما هم در حوزه فضا کار می‌کنیم هم در حوزه کیفیت در بحث عدالت
یک موضوع دیگر هم که به هر حال ما در این بخش داریم دنبال می‌کنیم و بنا داریم دنبال کنیم موضوع هوش مصنوعی است و الان میدانید هوش مصنوعی یک موضوع جدید است که در اجلاس آیسسکو هم که رفتیم که به نظرم جا هم دارد که بهش بپردازیم یکی از موضوعات اصلی این اجلاس اصلا همین هوش مصنوعی بود.
میدانید الان یکی از مشکلات ما همین شکاف فناورانه‌ای است که بین فضا‌های تعلیم و تربیت و نیاز‌های روز جامعه یا وضعیت روز جامعه وجود دارد این هم در برنامه‌های ما هست و البته موضوع اقتصاد آموزش و پرورش توجه به هرحال و معیشت و منزلت و جایگاه همکاران خودمان در فضای تعلیم و تربیت و ده‌ها برنامه دیگه‌ای که طراحی کردیم به عنوان نقشه راه نظام تعلیم و تربیت در دولت چهاردهم.
سوال: اجلاس سازمان جامعه اسلامی برای آموزش و پرورش را خیلی سریع بهش بپردازیم که حدود ده روز قبل جناب عالی در این اجلاس شرکت داشتید و یک معرفی خیلی کوتاهی برای بینندگان بفرمایید که این سازمان چه هست و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
کاظمی: یک مؤسسه علمی، آموزشی، فرهنگی است که از سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان همکاری کشور‌های اسلامی منشعب شده و شکل گرفته یا بگوییم متولد شده از این سازمان و حدود پنجاه و هفت کشور اسلامی هم عضو این اجلاس هستند این سازمان بزرگ به نظر من در سطح جهان که امروز تقریباً تبدیل به یک قدرت علمی، آموزشی و فرهنگی شده فعالیت‌های مختلفی را در سطح دنیا در بین کشور‌های اسلامی دارد انجام می‌دهد.
سوال: جمهوری اسلامی در چه جایگاهی است در بین اعضای این سازمان؟
کاظمی: ببینید ما عضویم یعنی رتبه بندی ندارد ما هم یکی از اعضا فعال آیسسکو هستیم و این سازمان هم یک سری ارکانی دارد، مجمع عمومی دارد، به هرحال شورا دارد، دبیرکل دارد و سالانه هم معمولاً به وزرای مختلفی را گرد هم می‌آورد
بعضی سال‌ها وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی را بعضی سال‌ها وزرای علوم را و تقریباً سه سال قبل هم اجلاس وزرای آموزش و پرورش بود
امسال هم بعد از سه سال دوباره این اجلاس برگزار شد و هدف این آیسسکو هم این است که بتواند فرهنگ جوامع اسلامی را به جهان عرضه بکند بین خود کشور‌های عضو سازمان آیسسکو یک اتحاد و اتفاق و همدلی ایجاد کند یک تجربه گردانی بکند و نظام‌های تعلیم و تربیت کشور‌ها را رشد بدهد به کشور‌هایی که در سطح پایینی برخوردارند کمک کند و خلاصه کلام پیام صلح و دوستی را از این سازمان به جهان مخابره بکند.
سوال: حضور جنابعالی در این اجلاس چه دستاوردی داشت
کاظمی: ما در شرایطی وارد این اجلاس شدیم که در لبنان و غزه و سوریه اتفاقات بزرگی رقم خورد ما واقعیتش وقتی وارد آنجا شدیم اولاً دو تا هدف‌گذاری کردیم
یکی اینکه دستاورد‌های نظام تعلیم و تربیت و عرضه بکنیم ما مهم‌ترین دستاوردی که در نظام تعلیم و تربیت طی این سال‌ها داشتیم تدوین سند تحول بنیادین بود و همین طور تدوین نقشه راه سند است
به عبارت دیگر یک نظام نامه تعلیم و تربیتی مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی تهیه کردیم این را ارائه دادیم
نکته بعدی به هر حال من حس کردم که اونجا واقعاً سرزمین غزه و کودکان غزه و دانش‌آموزان غزه و لبنان یک مقداری مظلوم واقع شدند و در افتتاحیه اجلاس هم خیلی کم بهش اشاره شد که میزبان اجلاس که خانم دکتر مدیحه بود وزیر آموزش عمان به ایشان گفتم که به هر حال انتظار داشتیم که در این شرایط بیش از هفده هزار دانش آموز و کودک فلسطینی و نوجوان فلسطینی اینها به شهادت رسیدند حداقل پررنگ‌تر اینها را بیان می‌کردید
ببینید ما سه تا پنل چهار تا پنل اختصاصی داشت من اشاره بکنم یکی آموزش در بحران بود خیلی مهمه، که تجربیات کشور‌ها به ویژه این که بعد از کرونا داشت این اجلاس برگزار می‌شود تجربیات کشور‌ها منتقل شود که هر کشوری با چه رویکردی با بحران‌هایی مثل کرونا مواجه کرده و یا مثلاً شرایط جنگی که امروز در غزه و لبنان اینها وجود دارد و ممکن است هر کشوری دچارش بشود مدل و الگوی مواجهه خودمان را در شرایط بحرانی ارائه می‌دهیم.
این یک بخش بود یک بخش هم آموزش سبز بود به هر حال میدانید یکی از بحران‌هایی که دنیا را دارد تهدید می‌کند بحران محیط زیست است به شدت تاکید دارند که این موضوع محیط زیست را جزء محور‌های اصلی نظام تعلیم و تربیت قرار بدهیم وارد کتاب‌های درسی بکنیم جزو فعالیت‌های میدانی قرار بدهیم
مراقبت از محیط زیست و کار‌هایی که باید انجام شود و یک بخش هم هوش مصنوعی بود که به عنوان یکی از تحولات جدید در نظام تعلیم و تربیت‌های دنیا و کشور‌های اسلامی باید بهش توجه بشود و یک بخش هم تحولات در آموزش و پرورش بود که ما تجربیات خودمان را ارائه دادیم در اجلاس وزرا.
واقعیتش من بخش اعظمی از صحبت‌های خودم را اختصاص دادم به مسائل غزه و فلسطین و غزه لبنان و همین‌طور سوریه خیلی مورد استقبال قرار گرفت و بعد از اینکه من صحبت کردم فکر کنم به عنوان دومین یا سومین سخنران وزرا بودم این شجاعت در فضای اجلاس پیدا شد و همه اینها شروع کردند به بخشی از این به مسائل پرداختند من‌جمله وزیر آموزش و پرورش مالزی یک خانمی بود آمد چفیه فلسطینی را به عنوان روسری سرش گذاشت و سخنرانی کرد
فضا کلاً به نظر من تغییر کرد و ما در بیانیه پایانی یک بند خیلی محکمی پیشنهاد دادیم در محکومیت رژیم غاصب و صهیونیست و کودک کش اسرائیل و خیلی هم مورد تایید قرار گرفت.
همین طور یک ملاحظه دیگه‌ای را هم دادیم از منظر خودمان که آن هم مورد تهدید قرار گرفت، دو سه تا پیشنهاد هم من به دبیر کل آیسسکو داده‌ام که اینها هم قرار شد رویش بحث بشود
یک پیشنهاد من این بود که معلم نمونه جهان اسلام را معرفی بکنیم در این اجلاس‌ها یک بخش المپیاد‌های دانش‌آموزی جهان اسلام بود که خیلی ایشان مورد استقبال قرار داد و یک بخش هم ایجاد یک صندوق حمایتی برای کودکان غزه و زمین‌های جنگ زده جبهه مقاومت بود.
سوال: در واقع دستور کار اجلاس بعدی شدند اینها؟
کاظمی: بله، اینها قرار شد به هر حال انشاءالله خود آیسسکو در دستور کار قرار بدهد و اینها را حتماً مورد توجه قرار دهد به نظرم کنار اینها اجازه بدهید دوتا نکته دیگر بگویم،
ما به دلیل اینکه بتوانیم دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران را هم توسعه بدهیم تقریباً با ده تا وزیر آموزش و پرورش دیدار جدا داشتیم و خب میدانید طی همین دو ماه گذشته تفاهم نامه بسیار خوب بین جمهوری اسلامی ایران و بگوییم وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی عراق منعقد شد
در سفری که جناب آقای دکتر پزشکیان به عراق داشته‌اند و تفاهم‌نامه‌ای هم با آموزش و پرورش قطر در سفری که به قطر داشتند انجام شد و خودمان هم در دیدار‌هایی که با ده تا وزیر تقریباً در عمان داشتیم باعث شد که مناسبات ما کاملاً توسعه پیدا بکند و قرار شد که سفر‌هایی به کشور‌های متقابل با هم داشته باشیم و از تجربیات همدیگر بیشتر استفاده کنیم
و مسئله آخر هم که در همین حوزه بگویم خوب به هر حال میدانید ما تعداد زیادی مدرسه در کشور‌های خارج داریم حدود ده هزار دانش آموز داریم که اینها سفیران انقلاب ما هستند شاید نزدیک به هزار تا معلم داریم که اینها در خارج از کشور دارند زندگی می‌کنند و مشغول خدمت رسانی به دانش‌آموزان این کشور هستند و در کنار این موضوعات صدای انقلاب اسلامی ایران در این کشور‌ها هستند که ما آنجا فرصتی شد به مدرسه جمهوری اسلامی ایران در عمان هم سر زدیم که من جا دارد از سفیر جمهوری اسلامی ایران هم در عمان تشکر کنم که واقعاً جناب دکتر فرهنگ خیلی تمهیدات خوبی انجام دادند و خیلی واقعاً همراهی کردند و باعث شد که ما سفر پر دستاوردی برای نظام جمهوری اسلامی ایران داشته باشیم.
سوال: گزارشی که پخش شد در مورد کمیت و کیفیت فضای آموزشی بود که در حوزه آموزش به نوعی این موضوع مورد توجه قرار بگیرد و از منظر دیگر این که دانش آموزان بی نیاز شوند از مدارس غیر دولتی با توجه به شرایطی که این مدارس دارند اگرچه که اشاره کردید در بخش ابتدایی که این عزیزان هم زحمت خاص خودشان را می‌کشند در این راستا چه اتفاقاتی افتاده و کمیت و کیفیت که عرض کردم به موضوع فضای آموزشی بر می‌گردد؟
کاظمی: برای ارتقای کیفیت چند مؤلفه خیلی مهم است یکی از آن مؤلفه‌ها طبیعتاً نیروی انسانی و معلم است
ما برای ارتقا سطح علمی معلمان مان و توانمندسازی معلمان مان یک برنامه کاملاً مفصلی را طراحی کردیم تحت عنوان مسیر رشد معلمی که این آیین نامه و دستور العمل هم دارد در مسیر تصویب خودش در شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار می‌گیرد در کنار این طبیعتاً نیرو‌های کیفیت بخشی هم که در مدرسه حضور دارند خیلی کمک می‌کنند.
ببینید ما مربی تربیت بدنی داریم در مدرسه مربی پرورشی داریم در مدرسه مربی بهداشت داریم در مدرسه اینها نیرو‌های کیفیت بخشی هستند که امسال برای اولین سال حدود نوزده هزار نیروی کیفیت‌بخشی هم جذب شدند و به مجموعه آموزش و پرورش تزریق شد
خوب این کار بسیار بزرگی به نظر من بود که انجام گرفت حداقل در جهت ارتقای کیفیت یک کار خوبی را هم طراحی کردیم یعنی دوستان از قبل در دستور کار داشتند که ما امسال داریم اجرایی می‌کنیم تحت عنوان مدرسه تراز سند یا مدرسه مطلوب سند یک ساز و کار کاملاً به اصطلاح علمی، اجرایی برایش طراحی کردیم که امسال هدف‌گذاری کردیم در ده درصد مدارس دولتی معاودت در پنجاه درصد مدارس خاص ما و همین‌طور در پنجاه درصد مدارس دولتی دارد اجرایی می‌شود
یک تیم کاملاً گذاشتیم یک سامانه داریم طراحی می‌کنیم که این بیشتر برمی‌گردد به حوزه مدیریتی به هرحال میدانید اگه قرار باشد کیفیت آموزش یک مدرسه ارتقا پیدا کند عنصر مدیر و عنصر معلم و امکانات و محتوای اینها خیلی مهمند ما مدیران مان طبیعتاً باید کار کنیم و نگاه مدیریتی نگاه برنامه ریزی با یک چشم‌انداز کاملاً مطلوب بتوانند مدرسه‌شان را برنامه‌ریزی کنند و جلو ببرند که این را در قالب همان مدرسه مطلوب سند داریم دنبال می‌کنیم به عنوان یک برنامه ملی،
اما یکی از بخش‌های دیگری هم که به نظر من خیلی مهم است که آقای دکتر پزشکیان امروز می‌گفتند من روی این بخش خیلی حساسم و درست هم بود روی روش‌های آموزش است
ببینید روش‌ها هم خوب خیلی تاثیر در کیفیت در کیفیت دارد به هر حال مقوله کیفیت یک مقوله کاملاً نرم است که مولفه‌های زیادی درش دخالت دارند از انگیزه معلم بگیریم، از تجربه معلم تا توانمندی‌هایش روی همه این بخش‌ها دارند دوستانمان یک تیم کاملی برنامه‌ریزی کردند و انشاالله دنبال خواهیم کرد و دنبال داریم می‌کنیم.
سوال: زمان کوتاه است انشاءالله در فرصت‌های بعدی خدمت جنابعالی باشیم و در فواصل بعدی فکر می‌کنم دیگر در مراحل دستاورد‌های این اقدامات می‌رسیم و بیشتر صحبت می‌کنیم من یک هم درباره دانشگاه فرهنگیان داشته باشم از جنابعالی که در تربیت معلم و به تعبیری نیروی محتوایی آموزش و پرورش چه اقداماتی در دستور کار شماست که قاعدتا نقطه محوری موفقیت شما خواهد بود؟
کاظمی: دانشگاه فرهنگیان مرکز ثقل نظام تعلیم و تربیت است این حرف آقاست، دانشگاه مادره، من همیشه می‌گویم سرچشمه جوشان نیرو‌های با انگیزه، توانمند، به روز نظام تعلیم و تربیت است و اینها می‌توانند دانش‌آموزان امروز جامعه ما تربیتشان را در دست بگیرند
ما با تمام وجود دانشگاه فرهنگیان را در مهم‌ترین اولویت‌های خودمان قرار قرار دادیم و خود من هم تمام تلاشم این است که نظام مسائل دانشگاه فرهنگیان را اولویت بندی بکنیم و یک نقشه جامع و کاملی برای ارتقاع دانشگاه فرهنگیان انشاءالله با کمک دوستان طراحی بکنیم
من مطمئنم در این دانشگاه اتفاقات خوبی انشاءالله خواهد افتاد هم در برنامه درسی هم در محتوا و هم در جذب دانشجو، معلمان و هم توانمندسازی.
سوال: نکته پایانی را بفرمایید؟
کاظمی: من جا دارد باز هم تشکر بکنم هم از شما که این فرصت را در اختیار ما قرار دادید، اما باز هم تشکر صمیمانه را باید از معلمان و مدیران خودم داشته باشم که راهبران اصلی نظام تعلیم و تربیت هستند،
بهشان قول می‌دهم که من هم صدای معلمان هستم، هم صدا مدیرانم هم تمام تلاش و همت خود را مصروف خواهم کرد که دغدغه‌های معلمان و مدیرانمان کم بشود و زمینه‌های به‌هرحال خوبی را برای فعالیت این عزیزان ایجاد کنیم.
