مردم راهنما‌های بهتری برای اداره نمایشگاه کتاب هستند

نخستین رویداد ایده‌پردازی «نمایشگاه دوست‌داشتنی من» هم‌زمان با برگزاری سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران فراخوان داد و در بازه زمانی یازده روزه این نمایشگاه بیش از ۲هزار ایده از شرکت‌کنندگان و خریداران کتاب دریافت شد. دبیرخانه رویداد پس از پایان مهلت ارسال ایده‌ها را پالایش کرد و نهایتاً ایده‌ها به دو دسته ایده‌های خلاقانه و اجرایی تقسیم شدند که برای هر گروه از آن‌ها مسیر متفاوتی طراحی و اجرا شد.

 ایده‌های خلاقانه، در فرایند مشاوره و راهنمایی برای پرورش ایده قرار گرفتند که پیش از اختتامیه، توسط ایده‌پردازان ارائه و داوری شد. ایده‌های اجرایی منتخب دبیرخانه رویداد ایده‌پردازی «نمایشگاه دوست‌داشتنی من» نیز به رأی مردمی گذاشته شد تا مردم کتاب‌دوست به‌عنوان مخاطبان اصلی نمایشگاه کتاب، اولویت‌های اجرایی خود را انتخاب کنند. در نهایت ایده‌های اجرایی منتخب مردمی به شورای سیاست‌گذاری اعلام شد تا مسئولان برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، میثاق‌نامه اجرای این ایده‌ها را امضا و عملیاتی کنند.

در کنار این دو گروه از ایده‌ها و ایده‌پردازان، تعدادی از افرادی که بهترین و بیشترین ایده را در بازه زمانی اجرای رویداد ارائه داده‌اند، به‌عنوان اعضای شورای مشورتی مردمی انتخاب و معرفی شدند. دیدار و برگزاری جلسه مشترک اعضای شورای مشورتی مردمی با قائم‌مقام سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، بخش دیگری از برنامه‌های روز اختتامیه بود که طی آن، احکام اعضای شورای مشورتی مردمی نیز اعطا شد. 

در این رویداد ۱۰ ایده پرداز ۱۵ساعت به صورت آنلاین و چهار ساعت به صورت حضوری برای پرورش دادن از بوم کسب‌وکار استفاده و بهره بردند. سپس برای ارایه پایانی ۱۰ نفر به معرفی طرح خود پرداختند.

غلام عباس دیناروند، عضو هیات علمی دانشگاه پزشکی آبادان با عنوان طراح ساز و کار ایده پردازی در نمایشگاه با مخاطب قرار دادن ناشران صحبت کرد.

دیناروند گفت: نمایشگاه کتاب به عنوان نیروی محرکه اقتصاد کتاب است و اگر بتواند بازار ایده درست کند و بعضی از ناشران بازار ایده را مهیا کنند، غنای نمایشگاه محقق شده و اقتصاد نشر وضعیت به‌سامانی را به خود خواهد گرفت. 

وی ادامه داد: فراخوان ایده پردازی داده می‌شود. ناشران به ایده‌ها گوش می‌دهند و به تجاری سازی ایده برتر همت می‌گمارند. این کار ما باعث می‌شود اقتصاد نشر پویا شود و این تجاری سازی می‌تواند بین المللی سازی را نیز به دنبال داشته باشد و سبب ایجاد کسب و کار برای نویسندگان و مردم شود.

شریف رضوی در این برنامه ایده خود با عنوان «کیو کجاست» را به این شرح ارائه داد: طی سال‌های گذشته با خودم سوال می‌کردم نمایشگاه با بن تخفیف و حضور تعداد زیادی ناشر چه چیزی برای مخاطب دارد؟ بر همین اساس نمایشگاه اگر بخواهد به میعادگاه دوره‌ای تبدیل شود باید تجربه دلپذیری به همراه داشته باشد. یکی از راه‌ها برای تجربه دلپذیری، بازی‌سازی برای ارایه رویدادهاست.

وی ادامه داد: کیو کجاست یک بازی سناریوی تعاملی است. افراد بازدید کننده درگیر یک سناریوی مجازی و درگیر فرایند بازی در خلال بازدید از نمایشگاه می‌شوند. بازی علاوه بر اینکه کم هزینه خواهد شد از امکانات موجود نیز استفاده خواهد کرد.

ایده‌پرداز بعدی نرگس لکی زاده بود که درباره طراحی بازی‌های محیطی و سفر‌های اختصاصی برای بازدیدکنندگان به صحبت پرداخت و گفت: نمایشگاه تکراری شده و مسئولان دغدغه‌ای برای دیده شدن برابر دارند. برای اینکه دو دغدغه برطرف شوند پیشنهاد بازی سازی فضای نمایشگاه را دارم.

وی ادامه داد: اپلیکیشن کتاب‌گرد مسیر بازدید را بر اساس پاسخ به پرسش‌های مطرح شده، پیشنهاد می‌دهد و برای علایق و سلیقه‌های مختلف مسیر‌های متفاوتی را ارائه می‌دهد.

فاطمه طهماسبی نیز با موضوع مرکز رشد و استعدادیابی کتاب‌ساز به ارایه طرح خود پرداخت و گفت: نمایشگاه میزبان افراد است و ما با استعداد‌های زیادی در حوزه نویسندگی، تصویرگری و و یا ویراستاری مواجه هستیم. این ایده شناسایی افراد و آموزش‌هایی برای ورود به فضای کسب و کار را دربر می‌گیرد. برگزاری کارگاه‌های گرافیک یا نویسندگی و دعوت افراد برتر دعوت به مرکز استعدادیابی و رشد و فرآیند یکساله آموزش آن‌ها این طرح را دربر می‌گیرد. 

نفر بعدی جیران کمالی بود که با ایده «قلعه کتاب سازان آینده» به میان داوران آمد و گفت: ما در نمایشگاه با خلأ عدم عرضه و تقاضا مواجه هستیم. از طریق قلعه کتاب سازان آینده می‌توان تجربه کرد و از افراد سفیری برای ایران در جهان ساخت. افراد در مکان‌های مختلف در نمایشگاه با تجربه مشاغل حوزه چاپ و نشر آشنا می‌شوند.

سپس شاهین جلیل پور با طرح خلق یک جهان کتاب در بستر VR نفر بعدی بود و به ارایه طرح خود پرداخت و گفت: بسیاری از مردم می‌آیند که بگردند و کتاب‌هایی خریداری کنند و نمایشگاه محدودیت زمانی و مکانی دارد. در خلق یک جهان کتاب این محدودیت زمانی برداشته می‌شود. با این طرح می‌توان بازار بین المللی را هم جذب کرد. با جهان کتابی که تحت متاورس است، می‌توان نمایشگاه دایمی کتاب تشکیل داد و از حالا برای آن برنامه ریزی کرد.

زینب کریم زاده نیز برپایی کلینیک مشاوره کتاب کودک و نوجوان در دل نمایشگاه کتاب برای راهنمایی والدین را موضوع خود بیان کرد و گفت: به عنوان یک مادر دغدغه‌ام انتخاب کتاب مناسب برای کودکان است. در این کلینیک مشاوران حضور دارند تا کتاب با کیفیت انتخاب کنند. در بخش‌هایی نیز هوش مصنوعی به والدین برای انتخاب کتاب کمک می‌کند. تهیه لیست‌هایی برای پدران و مادران که بتوانند راحت‌تر انتخاب کنند در این طرح مورد توجه ویژه قرار گرفته است.

فریبا مسگری، کارشناس معماری داخلی نیز با طرح بوک واک به میدان محک و سنجش طرح قدم گذاشت و گفت: تغییر سبک زندگی باعث تغییر ورود کتاب کاغذی شده است. با بوک واک می‌توان مردم را به کتاب پیوند زد. ناشران با همکاری نمایشگاه می‌توانند آن را اجرا کنند. 

سپس امید زکی زاده در خصوص سفر‌های شخصی سازی شده در نمایشگاه صحبت کرد و گفت: مخاطب با صد‌ها غرفه مواجه شده و توان و زمانش محدود است. آن چیزی که می‌خواهم رقم بخورد سال به سال نخبگان سیر مطالعاتی بدهند. اینستاگرام مبتنی بر هوش مصنوعی یک صفحه شخصی نشان می‌دهد. این طرح باعث می‌شود در نمایشگاه افراد وقت و انرژی‌هایشان هدفمند اجرا شود.

نفر پایانی مریم وحیدی بود که با ایده «کتاب از کیتاب» به صحبت پرداخت و گفت: به‌خاطر دانشجو بودن از بن دانشجویی استفاده می‌کنم. توزیع بن کتاب عادلانه نیست. کیتاب در واقع معنای کیف پول مبتنی بر کتاب است. هر دانشجو و دانش آموزی صد کیتاب در حسابش شارژ می‌شود. مرکز تبادل کتاب درآمدش از کتاب دست دوم به‌دست می‌آید و از این طریق می‌توان فعالیت‌های تولید محتوا در حوزه فضای مجازی انجام داد.

بعد از اتمام ارائه طرح‌ها و ایده‌ها هیات داوران در یک فرصت ۱۵دقیقه‌ای به شور و مشورت برای انتخاب برگزیدگان پرداختند و بعد از آن مراسم اختتامیه با قرائت قرآن و سرود جمهوری اسلامی برای معرفی برترین ایده‌ها برگزار شد.

سیاوش صلواتیان، دبیر جشنواره کتاب و رسانه در آیین اختتامیه رویداد ایده‌پردازی «نمایشگاه دوست داشتنی من» گفت: بیش از ۱۰ ماه از آغاز این رویداد می‌گذرد و از اعضای شورای سیاست گذاری نمایشگاه و رییس آن قدردانی می‌کنم. این رویداد با سه هدف استفاده از ظرفیت‌های مردمی، ریل گذاری برای تحول نمایشگاه در دوره‌های بعدی و ایجاد ایده‌های خلاقانه برپا شد.

وی ادامه داد: بیشتر از دو هزار ایده دریافت کردیم. از هفت تا هفتاد ساله مشارکت کننده در صنف‌های مختلف حضور داشتند و ایده‌های زیادی دریافت شد. در ادامه سه نوع ایده‌های خلاقانه و تحولی، ایده‌های اجرایی و افراد ایده پرداز سناریوی طراح و بررسی شدند. امروز ایده‌های خلاقانه طرح و برگزیدگان آن‌ها را معرفی شدند. از بین ایده‌های اجرایی ۵۸ طرح در وبسایت مطرح شدند و از خود مردم خواستیم خودشان انتخاب کنند تا کدامشان به طرح و بررسی برسند.

صلواتیان افزود: از بین ایده پرداز‌ها ۱۰ نفر انتخاب و شورای مشورتی نمایشگاه با حضور آن‌ها تشکیل شد که به عنوان بازوی مشورتی نمایشگاه شناخته می‌شوند.

بزرگترین رویداد فرهنگی میان مردم

علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و قائم مقام و سخنگوی سی‌وپنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تابلویی است برای به نمایش درآوردن زحمات و دستاورد‌های یک صنعت پرافتخاری که ما آن را به عنان صنعت نشر می‌شناسیم. از ناشران و نویسندگان و تصویرگران و ویراستاران تا اصناف دیگری که در فضای انتشار کتاب مثل مراکز پخش و… همه این‌ها تلاش می‌کنند تا نتیجه تلاششان در نمایشگاه کتاب به نمایش بگذارند.

وی افزود: بنابراین نمایشگاه کتاب بهار صنعت نشر کشور است و فصل شروع صنعت نشر در هر سال نمایشگاه کتاب است. همه این کار‌ها اتفاق می‌افتد تا مردم بتوانند از تولیدات صنعت نشر بهره ببرند. باید به این بیندیشیم که مردم چگونه می‌توانند بهتر از نمایشگاه استفاده کنند و چگونه این نمایشگاه را بیشتر دوست بدارند. نمایشگاه کتاب تهران به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی مردم است و خود مردم بهتر می‌توانند برای اداره آن راهنمایی کنند.

رمضانی ادامه داد: این نمایشگاه تابلویی برای نمایش زحمات صنعت نشر است. همه فعالان صنعت نشر تلاش می‌کنند تا نتیجه تلاششان در نمایشگاه نشان داده شود و در واقع شروع صنعت نشر هم محسوب می‌شود. 

در ابتدای رویداد گمان ما، این میزان استقبال نبود که باعث دلگرمی برگزار کنندگان هم شد. در همین راستا به همه برگزیدگان بخش این این رویداد تبریک می‌گویم که وارد در مرحله اندیشیدن به فضا‌های فرهنگی مورد استفاده مردم شدند.

معرفی برگزیدگان رویداد

در بخش دیگر این مراسم با حضور هیات داوران ۳ رتبه برتر به ترتیب زیر تعیین شدند: 

نفر اول: مریم وحیدی
نفر دوم: جیران کمالی – امیدزکی زاده (به صورت مشترک)
نفر سوم: شریف رضوی 

همچنین از باقی ایده پردازان در این رویداد با اهدای لوح تقدیر به عمل آمد.

رویداد ایده‌پردازی را برای سال آینده توسعه دهید

یاسر احمدوند؛ معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سی‌وپنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران نیز در این آیین گفت: با تبریک به برگزیدگان این رویداد و کسانی که در آن شرکت کردند، اصل شرکت در این رویداد کار مهمی است و این ابتکار قابل تقدیر است. به کسانی که زحمت اجرای این کار را داشتند، پیشنهاد می‌کنم آن را برای سال آینده توسعه دهند.

وی ادامه داد: همکاری با مردم برکت دارد در کاری که مردم حضور داشته باشند، قدرت و پیشرفت وجود دارد. پشتیبانی خدا همان جایی است که مردم هستند.

معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در بین این ۱۰ پیشنهاد برتر نیز موضوعات خوبی مطرح شد که امیدواریم جای عملیاتی کردن آن بیشتر باشد. برای فکر کردن به پیوند کتاب و مردم هرچه بیشتر فعالیت کنیم، بازهم کم است و این امر دغدغه شبانه روزی ماست. امیدواریم این اتفاقات با عنایت خدا به نتایج خوبی منجر شود.

در بخش دیگری از این آیین نیز احکام اعضای شورای مشورتی مردمی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اعطا شد. همچنین در بخش پایانی این مراسم نیز میثاق‌نامه اجرای ایده‌های اجرایی منتخب مردمی در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به امضای علی رمضانی؛ قائم مقام این نمایشگاه رسید. 

۱۵ ایده اجرایی منتخب مردمی به شرح زیر است:

برپایی باشگاه یک روزه آموزش «چگونه نویسنده شویم؟»
نصب راهنمای مسیریابی رنگی روی زمین
استقرار چرخ دستی برای حمل کتاب‌های خریداری شده
نصب تابلوی اسامی ناشران در ابتدای هر راهرو
برپایی رویداد‌های روزانه کشف استعداد‌های نویسنده در نمایشگاه
برگزاری جلسات کتابخوانی گروهی توسط کودکان با حضور تسهیلگر
استفاده از کیوآرکد در کنار نام هر ناشر برای فراخوانی لیست کتاب‌هایش
راه اندازی بخش «نیاز من» در سایت نمایشگاه برای ثبت کتاب‌های نایاب و کم‌یاب
تخصیص اتوبوس‌هایی در میادین اصلی شهر برای انتقال مردم به نمایشگاه
تعیین غرفه «نذر کتاب» برای اعطای کتاب و توزیع در بین نیازمندان و مدارس و کتابخانه‌های مناطق محروم
حمایت از اردو‌های دانش آموزی بازدید از نمایشگاه کتاب با همکاری وزارت آموزش و پرورش
تعیین غرفه دوست‌دار طبیعت برای دریافت کتاب‌هایی که مردم به آن‌ها نیاز ندارند برای بازیافت
تقدیر از برترین‌های نمایشگاه (مانند خوش ذوق‌ترین ناشر و پرخریدترین فرد و فعال‌ترین نیروی اجرایی)
برگزاری مسابقه یک صفحه کتاب بخوان و آن را نقاشی کن در سالن کودک و نوجوان
تعیین دیوار نیاز‌ها برای ثبت موضوعاتی که مردم دوست دارند در آن خصوص کتاب منتشر شود.