قصه سنگلج به کجا رسید؟
اوایل اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ پریسا مقتدی ـ مدیر تماشاخانه سنگلج ـ از تخریب ساختمان همجوار این بنای تاریخی، که در سال ۱۳۸۸ به شماره ۲۷۴۶۹ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است، خبر داد و با توجه به لرزش‌هایی که هنگام تخریب به این تماشاخانه وارد شده و از آنجا که این بنا روی قنات قرار گرفته و پیش‌تر هم فرونشست داشته است، ادامه تخریب ساختمان کناری و به دنبال آن گودبرداری و ساخت سازه‌ای جدید را تهدیدی جدی برای تماشاخانه سنگلج اعلام کرد. از سویی، تخریب این ساختمان ظاهرا غافلگیرکننده بوده، چون آنطور که مدیر کل هنر‌های نمایشی گفته آنها تا پیش از عید پیگیر بودند تا آن ساختمان به این تماشاخانه واگذار شود.
کاظم نظری ـ مدیر کل هنر‌های نمایشی ـ نیز گفته بود: «شهرداری تهران بدون هیچ‌گونه هماهنگی با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری دست به این اقدام غیراصولی و غیرقانونی زده است و برای چال‌برداری در این مکان باید از وزارت ارشاد و میراث فرهنگی مجوز بگیرد»، اما محسن سعادتی ـ معاون میراث فرهنگی استان تهران ـ به ایسنا گفت که «شهرداری پیش از تعطیلات نوروز از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران استعلام گرفته بود و پاسخ به آن استعلام این است که طبق ضوابط حریم مصوب بافت سنگلج می‌توانند ساختمان را بسازند.»
معاون میراث فرهنگی استان تهران که به تازگی از تماشاخانه سنگلج و ساختمانی که در جوار آن تخریب شده، بازدید کرده است، اظهار کرد: ساختمان را شهرداری تخریب کرده و زمانی که از آن بازدید کردم درحال تخلیه نخاله‌ها بودند.
او در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود آنکه تماشاخانه سنگلج در فهرست آثار ملی ثبت شده و عرصه و حریم مشخص دارد، ساختمان همجوار آن تخریب شده و متعاقبا اجازۀ ساخت سازۀ جدید در عرصه و حریم آن داده شده است؟ گفت: مِلکی که تخریب شده است و برای آن استعلام گرفته شده بود، بنای تاریخی و میراث فرهنگی نبوده است. از طرفی، طبق ضوابط حریم، اگر یک بنای تاریخیِ ثبت‌شده داخل حریم مصوب دیگری قرار داشته باشد، مقررات و ضوابط آن حریم مصوب، ملاک خواهد بود. ساختمانی که تخریب‌شده در بافت تاریخی سنگلج بوده، پس ضوابط حریم این بافت شامل حال آن می‌شود. شهرداری استعلام گرفته و این موارد به آنها ابلاغ و تاکید شده است که ملاک باید ضوابط عمومی حریم مصوب باشد.
معاون میراث فرهنگی استان تهران درباره اینکه براساس ضوابطی که میراث فرهنگی ابلاغ کرده است، ساختمان همجوار تماشاخانه سنگلج تا چند متر اجازه ساخت دارد؟ گفت: ساخت و ساز باید مطابق با قوانین و ضوابط حاکم بر حریم بافت سنگلج باشد، که سازه‌ها در حریم این بافت می‌توانند ۱۲ متر ارتفاع داشته باشند.
سعادتی در پاسخ به برخی اظهارت درباره ساخت ساختمانی ۲۰ طبقه در جوار تماشاخانه ثبت ملی سنگلج، اظهار کرد: از این موضوع اطلاعی ندارم. آنها باید مطابق با قوانین و ضوابط حاکم در بافت سنگلج این ساختمان را بسازند، که طبق این ضابطه می‌تواند تا ۱۲ متر باشد. در این مورد، ضابطه عمومی حریم مصوب ملاک عمل ما است.
معاون میراث فرهنگی استان تهران در پاسخ به نگرانی‌های تماشاخانه سنگلج درباره آسیب و خسارات احتمالی وارده به این بنای قدیمی، با توجه به لرزه‌هایی که هنگام تخریب ساختمان همجوار به آن وارد شده و خطراتی که از بابت تشدید فرونشست پیش‌بینی شده است، تاکید کرد: هنگام ساخت سازۀ همجوار نباید خسارتی به ملک ثبت ملی‌شده تماشاخانه سنگلج وارد شود و معیار‌های مهندسی و حفاری در حریم مصوب باید مدنظر قرار گیرد.
سعادتی در پاسخ به نگرانی‌هایی نسبت به عمق گودبرداری ساختمان جدید واحتمال ساخت طبقات بیشتر در زیر زمین که تماشاخانه سنگلج را در تهدید بیشتر قرار خواهد داد، گفت: درباره ساخت طبقات در عمق زمین اطلاعی ندارم. به هر حال میراث فرهنگی بازدید‌های مستمر خود را خواهد داشت تا مشکلی پیش نیاید. برای ما هم بنا‌های تاریخی که ثبت ملی شده‌اند خط قرمز هستند. میراث فرهنگی در کنار تماشاخانه سنگلج است و تا جایی که بتواند از آنها دفاع می‌کند.
منبع: ایسنا
