اهل بیت (ع)؛ خاندان جود و کرم الهی

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، کارشناس مذهبی و مدیر موسسه منبر آسمانی درمورد دهه کرامت بیان کرد: ایام ولادت امام رضا علیه‌السلام و دهه کرامت است و این خاندان نیز، معدن جود و کرم الهی هستند.

در روایتی نورانی از «بزنطى» که از راویان دانشمند شیعه و مورد وثوق حضرت رضا علیه‌السلام بود، آمده است که وقتی امام هشتم علیه‌السلام در خراسان به سر می‌بردند و از خانواده خویش دور افتاده بودند برای فرزند برومندشان، امام جواد علیه السلام نامه‌ای نگاشتند که من آن نامه را خواندم و محتوایش این بود: 

 پسرم، به من خبر رسیده که هرگاه اراده بیرون رفتن از خانه را دارى و سوار مرکب مى‏شوى، خادمان تو را از درب دیگر (کوچک) خانه بیرون مى‏برند، این از بخل ایشان است؛ براى این که خیر تو به کسى نرسد، من از تو مى‏خواهم – به حقى که به عنوان پدر و امام بر تو دارم – رفت و آمدت از درب بزرگ باشد، وقت رفت و آمد هم، درهم و دینار با خود بردار، تا هرکس از تو خواست به او عنایت کنى، اگر عموهایت خواستند کمتر از پنجاه دینار مده و اضافه‏تر از آن را هم آزادى بپردازى و اگر عمه‏هایت خواستند، کمتر از بیست و پنج درهم مده، اگر خواستى بیشتر بپردازى آزادى. 

من مى‏خواهم خدا تو را مقام و مرتبه عنایت کند، انفاق کن و از سوى صاحب عرش، تنگدستى و ندارى را مترس!

از این‌گونه نمونه‌ها در زندگانی سراسر پر برکت اهل‌بیت علیهم‌السلام بسیار زیاد دیده می‌شود که بسیار حیف است در این ایام از این کرامات یاد نشود، اما یک نکته در کرم نمودن و کرامت داشتن بسیار مهم است و آن، بلد بودن راه صحیح کرامت است.

راه و روش صحیح کرامت 

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی تصریح کرد: آری کمک به فقرا و محرومان و افراد آسیب پذیر جامعه، یک وظیفه الهی است. اما نحوه کمک کردن نیز از ظرافت و حساسیت خاصی برخوردار است. انفاق و کمک رسانی به دیگران نباید به گونه‌ای باشد که بر آن، گداپروری صدق کند و کرامت و عزت نفس آنان را پایمال نماید.

محمد بکری می‌گوید: وارد مدینه شدم تا پولی به دست آورم و قرض خود را ادا کنم، اما به مقصود نرسیدم. با خود گفتم: بهتر است نزد امام کاظم علیه السلام بروم. آن حضرت علیه‌السلام به باغی که در خارج از مدینه قرار داشت، رفته بودند. نزد ایشان رفتم. حضرت علیه‌السلام علت آمدنم را جویا شدند. داستان را به عرض ایشان رساندم و امام علیه‌السلام به درون باغ رفتند و بلافاصله بیرون آمدند. غلام خود را مرخص کردند و سیصد دینار به من بخشیدند و خود نیز تشریف بردند. من هم بر مرکب خود سوار شدم و شاد و خندان برگشتم.

امام کاظم علیه‌السلام برای حفظ کرامت این مددجو، هنگام اعطای پول به وی، غلامشان را مرخص کردند تا مبادا در آن لحظه، شخصیت و کرامت وی جریحه دار شود.

کرامت سیدالشهدا علیه‌السلام 

حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی مطرح کرد: امام حسین علیه‌السلام در یاری رسانی به درماندگان، برای آبرو و حیثیت انسانی آنان اهمیت زیادی قائل بودند. آن حضرت علیه‌السلام به گونه‌ای عمل می‌کردند که شخصیت نیازمند خدشه دار نشود.

روزی مرد بینوایی به مدینه آمدند و سراغ کریم‌ترین فرد را گرفتند. مردم، حسین بن علی علیه‌السلام را معرفی کردند. او به مسجد آمد و آن بزرگوار را در حال نماز دید. با ابیاتی چند، خواسته اش را مطرح کرد. امام حسین علیه‌السلام به قنبر فرمودند: آیا از مال حجاز چیزی به جای مانده است؟ قنبر گفت: آری، چهار هزار دینار داریم. امام علیه‌السلام فرمودند: آن‌ها را حاضر کن که این شخص در مصرف آن، از ما سزاوارتر است. سپس، به منزل رفتند و ردای خود را که بُرد یمانی بود از تن درآوردند و دینار‌ها را در آن پیچیدند و به دلیل شرم از اعرابی، از لای در به مرد نیازمند دادند. 

مرد عرب آن را گرفت و گریست. حضرت علیه‌السلام فرمودند: آیا اعطای ما را کم شمردی؟ مرد گفت: هرگز بلکه به این می‌اندیشم که این دستان پُر مهر و با سخاوت چگونه در زیر خاک پنهان خواهد شد.

گفتنی است که اگرچه در مواردی، انفاق و خرج کردن، در ظاهر اکرام است ولی باید توجه کرد که حقیقتاً موجب خوار شدن دیگران است. اما اولیای الهی به این کار رضایت نمی‌دادند و دوستان خود را از آن برحذر می‌داشتند.

تذکر جدی امام صادق علیه‌السلام به اهل کرامت

این کارشناس مذهبی گفت: حسین بن ابی العلاء با جمعی در سفر مکه هم خرج شده بود و در هر منزلی برای پذیرایی از دوستان گوسفندی ذبح می‌کرد. وقتی در حین سفر به محضر امام صادق علیه‌السلام آمد. حضرت علیه السلام به او فرمودند: «قَالَ لِی یَا حُسَیْنُ وَ تُذِلُّ الْمُؤْمِنِینَ» «ای حسین! آیا مسلمانان را ذلیل می‌کنی؟»

 گفتم: از این امر به خدا پناه می‌برم. حضرت علیه‌السلام فرمودند: به من خبر رسیده است که تو در هر منزل برای هم سفرهایت گوسفندی ذبح می‌کنی؟ حسین بن ابی العلاء گفت: به خدا قسم، من از این کار قصدی جز رضای الهی ندارم. امام علیه السلام فرمودند: آیا نمی‌بینی در کاروان کسانی هستند که می‌خواهند همانند تو عمل کنند، اما تمکن مالی ندارند و دچار حقارت روحی می‌شوند. حسین گفت: یابن رسول الله! بر اساس راهنمایی شما از خداوند آمرزش می‌خواهم و این عمل را تکرار نخواهم کرد.

این روایت نشان می‌دهد که کرامت انسان ها، چقدر مهم و خطیر است که امام صادق علیه‌السلام در مورد آن، حساس بوده‌اند و به محض دیدن کوچک‌ترین عامل آسیب زا، واکنش نشان داده‌اند.